Današnji penzioneri koji su radili za jugoslovenske dinare, zatim za hrvatske dinare, pa i hrvatske kune, a sada primaju ček u evrima često se pitaju kako to utiče na konačni obračun njihovog primanja. Kako se plate, zarađene pre tri ili četiri decenije u bivšim valutama pretvaraju u penzije? Da li se gubi nešto u tim preračunavanjima?
Ova pitanja muče i veliki broj Srba koji su nekada radili u Hrvatskoj, a podsećanja radi iz ove bivše jugoslovenske države u Srbiju danas stiže oko 60.000 penzija.
Dinari i kune ne utiču na visinu vrednosnog boda
– Činjenica jesu li plate iskazane u dinarima, hrvatskim dinarima ili kunama ne utiče na visinu vrednosnog boda kod izračunavanja penzije za pojedinu kalendarsku godinu. Naime, u skladu s Odlukom o uvođenju hrvatskog dinara kao sredstva plaćanja na teritoriji Hrvatske 1991. godine, zamena novčanica i kovanog novca koji glase na dinare SR Jugoslavije za novčanice hrvatskog dinara obavljala se u odnosu 1:1 - kažu u Hrvatskom mirovinskom zavodu.
Isto se desilo i od 30. maja 1994. kada je sredstvo plaćanja postala kuna. Odlukom Vlade Hrvatske propisano je da se svi iznosi navedeni u hrvatskim dinarima u upravnim aktima, čekovima,uplatnicama i ostalim nalozima platnog prometa i drugim dokumentima smatraju kao da su navedeni u kunama, s tim da se ti iznosi dele sa 1.000.
Plate u evrima zasada ne ulaze u izračunavanje penzije
– Propisano je da će obveznici podnošenja prijave podataka o stažu osiguranja, plati, osnovici osiguranja i naknadama plate, a koji nisu dostavili podatke za osiguranike u razdoblju od 1. januara 1970. pa nadalje, te podatke dostaviti HZMO-u na obrascu MPP-1. Na istom obrascu plate, osnovice osiguranja i naknada plate do 31. decembra 1990. iskazuju se u dinarima i parama, za 1991. i 1992. u hrvatskim dinarima na način da se na mestu upisa para upišu dve nule, za 1993. u hrvatskim dinarima bez para, a za 1994. i dalje u kunama i lipama - naveli su u HMZO.
Iz HZMO-a kažu da se prilikom izračunavanja penzije plate ostvarene tokom radnog veka upoređuju s prosečnom platom svih zaposlenih u Hrvatskoj za kalendarsku godinu u kojoj je ona ostvarena, a ne s prosečnom zaradom u godini u kojoj se ostvaruje pravo na penziju.
EVRI JOŠ NE ULAZE U OBRAČUN
Nadležni tvrde da se plate ostvarene u 2023. godini (u evrima, otkako su prilično porasle) ne uzimaju u obzir prilikom izračunavanja primanja najstarijih ostvarenih u ovoj godini. Naime, plata ostvarena za godinu u kojoj se stiče pravo na penziju ne uzima se za utvrđivanje vrednosnih bodova, već se za tu godinu uzimaju prosečni vrednosni bodovi srazmerno stažu osiguranja u toj godini.
Hrvatski stručnjak za penzije, Željko Šemper objasnio je na primeru svoje penzije.
– Iako imam staž od 1963. svima se uzimaju plate od 1970, a godine staža od početka radnog veka. U toj računici se upoređuju godišnje bruto plate budućeg penzionera i prosečne godišnje bruto plate u Hrvatskoj, koje su u istoj valuti i dobija se vrednosni bod za svaku godinu. Vrednosni bod 1,0000 znači da je korisnik tokom celog radnog veka imao bruto platu u visini prosečne godišnje hrvatske bruto plate. Prema tome, tu se ništa ne gubi, jer su oba podatka u istoj valuti, bitan je vrednosni bod. Od 1.januara 1999. po novom zakonu se u obračun uzima celi radni vek. Pojedinačni vrednosni bod se množi sa godinama radnog staža, penzijskim i polaznim faktorom i dobiju se lični bodovi, koji se množe s aktuelnom vrednošću penzije.
kurir.rs/Mirovine.hr
NE PROPUSTITE
