MALA ŠKOLA PRIRODE: Zelenilo čini decu pametnijom!

Osim što boravak u prirodi ima brojne pozitivne efekte, možda je najznačajniji uticaj koji ima na razvoj dece jer poboljšava njihovu koncentraciju, memoriju i pažnju

Jasno je da nemaju sva deca mogućnosti da odrastaju na selu ili u nekom ruralnom području gde je priroda netaknuta i bujna, ali i u urbanim sredinama moramo da tražimo te kutke prepune zelenila. Jedno takvo mesto je i zelena oaza u samom centru Beograda - Botanička bašta „Jevremovac“.

Zelena boja odmara oči

Diplomirani biolog Mira Fiškalović, koja je i pomoćnik upravnika i stručni saradnik za otvoreni prostor Instituta za botaniku i Botaničke bašte „Jevremovac“, kaže za Kurir da su „odrastanjem u gradu deca velikim delom usmerena na manjak zelenila i prirodnog okruženja“.

- Boravak u prirodi je izuzetno važan za pravilan fizički i mentalni razvoj svakog deteta. Nauka je dokazala da zelena boja odmara oči, da obuhvatanjem šireg vidokruga u kojem se nalaze pejzaži zelenih polja, livada i šuma pomaže u boljoj percepciji prostora, što je danas izuzetno važno, s obzirom na to da deca mnogo vremena provode za računarima, tabletima, telefonima. Višesatno sedenje pred malim ekranima, uz veliku brzinu promene prikazanih fotografija, dovodi do ozbiljnih poremećaja u mentalnom razvoju, do agresivnosti i gubitka veze sa realnošću - upozorava naša sagovornica.

Ona ističe da odrastanje u zelenom okruženju omogućava blizak dodir sa prirodom, jer već od malih nogu deca uče da prepoznaju biljke i životinje koje ih svakodnevno okružuju.

- Provodeći veliki deo svog slobodnog vremena na otvorenom prostoru, deca pre svega borave na čistom vazduhu, a istovremeno i uče kako da se snalaze u prirodi, kako da upotrebe elemente iz prirode u svojoj igri, kako da koriste njene plodove. Sve to dovodi do bržeg osamostaljivanja, spretnosti, razvoja kreativnosti - kaže Fiškalovićeva.

Pozitivni efekti dokazani u brojnim studijama

Istraživači sa Univerziteta Arhus u Danskoj želeli su da prouče vezu između zelenila i mentalnog zdravlja. Koristeći satelitske podatke od 1985. do 2013. godine, mapirali su blizinu zelenih površina u odnosu na 943.027 stanovnika Danske, od njihovog rođenja do 10. godine. Otkrili su usku povezanost između blizine zelenih površina i nižeg rizika od problema sa mentalnim zdravljem kasnije u životu. Deca koja su odrastala sa najmanje zelenila u okruženju imala su i do 55 odsto veći rizik za razvoj psihičkog poremećaja, nezavisno od efekata drugih poznatih činilaca rizika.

Takođe, studija koja je rađena 2015. u Barseloni, na uzorku od 2.593 školske dece od prvog do četvrtog razreda u 36 osnovnih škola, nesumnjivo je pokazala da zeleno okruženje utiče na bolje pamćenje i pažnju.

- Po uzoru na brojne studije rađene širom sveta, i kod nas su pre svega psiholozi i pedagozi radili studije u kojima su pokazali i dokazali pozitivne efekte boravka dece u prirodi. Stanovnicima grada neophodan je izlet u prirodu da bi udahnuli čist i svež vazduh punim plućima, da bi makar nakratko sivu boju betonskih zgrada i asfaltnih puteva zamenili bojama prirode, i umesto buke automobila i gradske gužve, uživali u žuboru vode i cvrkutu ptica - smatra Mira Fiškalović.

Za najmlađe spreman Bukvar prirode

Ona ističe da Botanička bašta i ove godine organizuje edukativne radionice za decu, a odzivom malenih botaničara veoma su zadovoljni.

- Uvek nas iznova motivišu da, uz veliki entuzijazam, prenosimo svoja znanja i da naše najmlađe sugrađane upoznajemo sa nebrojenim prirodnim lepotama. Radionice su pre svega namenjene deci predškolskog i osnovnoškolskog uzrasta, u kojima ih upoznajemo sa retkim i endemičnim biljkama iz čitavog sveta, sa biljkama koje se hrane insektima, koje su poznate kao biljke mesožderke, i sa vrstama koje najčešće mogu videti u našim šumama, nacionalnim parkovima, u svojim školskim dvorištima - kaže naša sagovornica.

Uz to, u okviru projekta Mala škola prirode, Botanička bašta kreirala je i Bukvar prirode za najmlađe, koji je od danas dostupan na portalu Kurir.rs.

- Mala škola prirode je veoma edukativan projekat koji kroz multidisciplinarni pristup omogućava deci da upoznaju prirodu, da nauče kako da prepoznaju biljke u svom okruženju, da saznaju kako i na koji način mogu da čuvaju i neguju biljke i razvijaju svest o značaju očuvanja prirode. On je rezultat sjajne saradnje sa „Adrija medija grupom“, koja je uspela da u projekatu „Zasadi drvo“ poveže veliki broj institucija koje se bave, pre svega, očuvanjem i unapređenjem prirode, a Botanička bašta „Jevremovac“ upravo je jedna od njih. Naša želja je bila da na što jednostavniji način približimo pojedine biljne vrste, koje se izdvajaju po značaju, dužini života, upotrebi, dekorativnosti, načinu ishrane, našim najmlađima.

U ovom edukativnom bukvaru, deca listajući ga, između ostalog, mogu da nauče zašto samo u Srbiji raste posebna vrsta zimzelenog drveta, kako biljke mesožderke hvataju insekte, koje listopadno drvo najčešće raste u našim šumama, šta možemo napraviti od listova banane, zašto kaktusi imaju trnove, na kojem drvetu raste najmanja, a na kojem najveća šišarka.

Kurir.rs/ Jelena Vukić Foto: Kurir