Za godinu dana od uvođenja novog koncepta u energetici broj onih koji sami proizvode struju u Srbiji veći je čak tri puta. Tome je doprinele i država koja građanima subvencioniše polovinu troškova za ugradnju solarnih panela, a početkom leta iz Ministarstva rudarstva i energetike najavljuju novi konkurs. Kolika je korist od od energetske tranzicije za Kurir otkriva Dubravka Đedović, ministarka rudarstva i energetike:
- Prvi kupac proizvođač u Srbiji registrovan je u aprilu prošle godine, da bi već danas njihov broj premašio 1.300, a ukupna instalisana snaga ovih elektrana je 15,8 megavata. I broj registrovanih kupaca-proizvođača je u stalnom porastu i samo tokom mandata ove Vlade veći je za više od tri puta, a instalisana snaga za više od 2,5 puta. Najveći broj kupaca-proizvođača čine domaćinstva, oko 1.000, ostalo je industrija. U januaru ove godine registrovana je i prva stambena zajednica, u Pančevu, koja proizvodi struju.
Gde je Srbija u ovoj oblasti kada se uporedimo sa drugim državama?
- Mnogi možda ne znaju da je, poređenja radi, naš solarni potencijal veći oko 30 odsto nego u Nemačkoj, koja je jedan od lidera u Evropi u proizvodnji električne energije iz fotonaponskih sistema. To je važno ne da bismo se poredili sa drugima, već da bismo razumeli koliko je neophodno da koristimo naše resurse, na održiv način, kako bismo povećali našu energetsku nezavisnost i sigurnost, imali održive cene, i istovremeno čuvali životnu sredinu.
Za ugradnju solarnih panela može se dobiti i državna subvencija. Koja je procedura i koliko ona u proseku traje?
- Do sada su u okviru Nacionalnog programa energetske sanacije realizovana dva javna poziva ka jedinicama lokalne samouprave gde su građani mogli da konkurišu za subvencije za solarne panele. U prvom su dodeljene za oko 500 domaćinstava u 37 gradova i opština, a u drugom u nekim lokalnim samoupravama još traje. U oba javna poziva ukupno je izdvojeno oko 440 miliona dinara. Maksimalan iznos subvencije je 420.000 dinara za panele instalisane snage do 6 kW. Procedura je takva da nakon sprovedenog javnog poziva i potpisivanja ugovora između jedinica lokalne samouprave i Ministarstva, gradovi i opštine raspisuju dva javna poziva za svoju teritoriju, od kojih je prvi za privredne subjekte koje realizuju mere energetske sanacije, a potom se raspisuje drugi za građane. Komisija koju formiraju na lokalu obilazi prijavljena domaćinstva radi utvrđivanja stanja na terenu. Nakon objave preliminarne i konačne rang liste, potpisuju se ugovori građana sa opštinom i privrednim subjektom i dogovaraju termini izvođenja radova. Od dana objavlјivanja konačne rang liste za građane do završetka izvođenja radova u proseku je potrebno oko dva meseca.
VIŠAK SMANJUJE RAČUN
Šta se dešava sa viškom proizvedene električne energije?
- Kupci-proizvođači električnu energiju proizvode pre svega za sopstvene potrebe, a ne za prodaju na tržištu. Energiju koju ne iskoriste isporučuju u mrežu, a taj višak u toku jednog meseca umanjuje domaćinstvima račun u kilovat-satima u narednom mesecu.
Da li i kada građani mogu da očekuju novi konkurs i pod kojim uslovima?
- Javni poziv za lokalne samouprave trebalo bi da bude raspisan već početkom juna i kako bi tokom leta završili čitav posao. Radimo na tome da nam sada u fokusu budu opštine sa većim zagađenjem vazduha, da ponudimo veće subvencije. Takođe, razmatramo načine da uslovi za konkurisanje budu takvi da više sredstava dobiju najnerazvijenije opštine i građani koji imaju status energetski ugroženih kupaca. Za sve mere energetske sanacije u domaćinstvima (zamenu vrata i prozora, poboljšanje izolacije, zamenu kotlova, ugradnju toplotnih pumpi, postavljanje solarnih panela) do sada je za subvencije obezbeđeno oko 2,6 miliona dinara i obuhvaćano oko 20.000 građana. Za nastavak programa imamo ukupno oko 70 miliona evra u saradnji sa međunarodnim finansijskim institucijama, što će omogućiti da 80.000 građana dobije subvencije za sve mere.
Kolike su uštede sa ovakvim sistemom i od čega to najviše zavisi?
- Uštede građana koji postavljaju solarne panele u proseku se kreću oko 30 odsto, što znači da je vreme povraćaja investicije, sa subvencijom, u proseku do sedam godina. Govorimo o proseku zato što se broj sunčanih dana razlikuje od opštine do opštine zbog geografskog položaja, ali i zavisi od odnosa potrošnje i snage panela, odnosno koliko energije domaćinstvo troši, a koliko proizvodi. Podsećam i da se od 1. januara, PDV više ne obračunava na svu energiju koju kupci-proizvođači preuzmu od EPS, već samo na utrošenu energiju, čime su kupci-proizvođači dobili povoljniji obračun poreza, a time i niže račune.
Šta donose nedavno usvojene izmene Zakona o korišćenju obnovljivih izvora energije?
- Posle nedavno usvojenih izmena Zakona o korišćenju OIE koncept kupca-proizvođača orijentiše se ka domaćinstvima i maloj privredi, tako da će oni moći da instaliraju solarne panele do 10,8 kW, a ostali kupci do 150 kW zadržavajući prioritet pristupu sistemu, bez balansne odgovornosti. Ove izmene doprineće optimizaciji investicija domaćinstava u skladu sa realnom godišnjom potrošnjom i podstaći će kupce-proizvođače da ne koriste električnu energiju za grejanje u periodima kada je ona najskuplјa.
kurir.rs/ J. Ž. SKENDERIJA
NE PROPUSTITE
Bonus video:
