BIVŠA JUGA POD ZEMLJOM KRIJE OGROMNO BLAGO: Mnogi ne znaju da koračaju po ovolikom bogatstvu - Samo ova zemlja nema ništa, a najimućnija je od svih!

U bivšoj SFRJ mora se priznati da je u svakoj od republika moglo da se govori o značajnim rudnim bogatstvima. Tačnije, u svim - osim u jednoj.

Srbija

Sadašnja pomama za litijumom (i pobornicima i protivnicima iskopavanja istog) predstavlja samo vrh na bregu koji se odnosi na rudna bogatstva Srbije. U zemlji su pronađena velika ležišta rude gvožđa na Kopaoniku, Zlatiboru i istočnoj Srbiji.

Što se tiče rude bakra, postoji kod Bora, Majdanpeka i Velikog Krivelja. Ova ruda sadrži i zlato, srebro, selen i pirit. Srbija je jedan od najvećih prizvođača bakra u Evropi. Kad pominjemo zlato, treba pomenuti i da je na Homolju, u opštini Žagubica otkriveno novo nalazište zlata.

Kalaj je otkriven na Ceru i Bukulji, a otkrivene su i značajne rezerve gline (koja se koristi za građevinarstvo), cementnog materijala, kvarca, talka, kaolina, feldspata i drugih minerala. Antimon se eksploatiše kod Krupnja i Zajače, Volfram kod Blagojevog kamena u istočnoj Srbiji. Tu su i nalazišta nikla kod Vrnjačke banje, Trstenika i Cera.

Ne sme se zaboraviti ni Golija, u kojoj su neiskorišćene rezerve rude volframa čija istraživanja su započeta osamdesetih godina, ali nisu završena, kaže geolog Alija Halilović.

- Na Goliji postoji tzv. gvozdeni šešir koji leži neiskorišćen. Ima gvožđa u brdu Lisa takođe na Goliji, a na Rogozni postoji olovocinkana parageneza. Na Rogozni ima više od 210 grama srebra po toni koncentrata što je jako dobar procenat - tvrdi Halilović i dodaje da na Rogozni ima i zlata.

Ništa manje bogato rudama su i Kosovo i Metohija: Basen lignita na potezu Obilić-Priština spadao je u nejveća nalazišta lignita u SFRJ, dok su značajne rezerve otkrivene i u Metohiji. Po ležištima olovo-cinkane rude Kosovo je bilo na prvom mestu u velikoj Jugoslaviji, navodi se u studiji "Pregled prirodnih resursa Balkana i njihovo korišćenje" koju je objavio docent dr. Goran Barović iz Nikšića. U ovoj rudi, otkriva Barović, nalaze se i primese zlata, srebra, bizmuta, germanijuma, sumpora i pirita. Locirana su i značajna ležišta nikla, mangnezita, antimona i hroma.

Bosna i Hercegovina

Što se tiče Bosne i Hercegovine, još pre 100 godina se smatralo da je rudarstvo glavna privredna grana u ovoj zemlji. Pronađene su velike rezerve gvozdene rude u rejonu Vareš i Ljubovija, a ima ih i u rejonu Vranice. Olovo i cink je pronađen u rejonu Srebrenice. Ležišta boksita ima u okolini Mostara, Bosanske krupe, Vlasenice i Jajca. Gipsa ima u okolini Donjeg Vakufa i Volarima. Kamena so se eksploatiše u okolini Tuzne. Ležišta bakra nalaze se u okolini Jajca, Bugojna i Kreševa.

Olovo, cink, pirit i barit, ali i prateći plemeniti metali su pronađeni u rejonima Bakovića, Jajca i Gornjeg vakufa. Na više lokaliteta su pronađena ležišta antimona, kaolina, žive, hroma, magnezita, azbesta i drugih ruda. Ugalj (mrki i lignit) kopa se u pet basena: Tuzlanski (Kreka, Banovići, Ugljevik, Mazgraja); Srednjobosanski (Kakanj, Zenica i Breza); Mostarski, Banjalučki i Livanjski su manjeg značaja. Velika ležišta uglja uslovila su izgradnju desetak termoelektrana.

Hrvatska

Što se tiče Hrvatske, u delu ove bivše republike koji teritorijalno pripada Balkanskom poluostrvu evidentirani su značajni prirodni resursi. Na nekoliko lokacija u Dalmaciji i Istri su otkrivena ležišta boksita i laporca (koristi se u građevinarstvu), barita ima u Lici i Gorskom kotaru. Hrvatska ima male rezerve uglja, ali otkrivena su ležišta nafte na više lokacija uz rijeku Savu nizvodno od Zagreba. So se eksploatiše u solanama u Pagu, Ninu i Stonu.

Nekada nije bilo tako: bakar se iskopavao u Rudama kod Samobora, koji je u (pradavnom) XVI veku imao najveću eksploataciju bakra u Evopi. Na istom mestu su se iskopavali kratko vreme siderit i hematit, a pri rudniku je bila i topionica. Ruda olova i srebra eksploatirala se u XVI veku u rudniku Zrinski na Medvednici, dok se na području Ivanca u osamnaestom veku izvodila se eksploatacija cinka, gvožđa, lignita, mrkog uglja, navodi se u Hrvatskoj tehničkoj enciklopediji.

Severna Makedonija

Kada se govori o Makedoniji, ruda gvožđa otkrivena je kod Slepča i Tajmišta. Gvozdena ruda sa primesama nikla locirana je kod Kavadaraca, Prilepa i Velesa.

Rude nikla ima kod Kavadaraca, antimona ima na više mesta, ali se eksploatiše samo kod Lojana. Hrom se, takođe, eksploatiše kod Lojana ali i kod Raduša. Zletovo je najveći rudnik olovo-cinkane rude.

Crna Gora

Od rudnih bogatstva u Crnoj Gori se eksploatiše: ugalj (mrki i lignit) u zoni Pljevlja i Berana, boksit (crveni i beli) u okolini Nikšića. Olovo-cinkane rude ima kod Pljevalja (Šuplja stijena) i Brskovu kod Mojkovca. Morska so se eksploatiše kod Ulcinja.

U strateškim dokumentima je zapisano da na teritoriji opštine Berane postoje nalazišta mrkog uglja, opekarske gline, olova i cinka i tehničko-građevinskog kamena. Navodi se da se ukupne rezerve mrkog uglja procenjuju na 30 miliona tona, dok se u rejonu planine Sjekirice procenjena nalazišta rude olova i cinka kreću oko 16 miliona tona.

Slovenija

Ovo je jedina zemlja nastala iz bivše Jugoslavije koja praktično nema postojeće, aktivne rudnike: napušteni podzemni rudnici svedoče o razmerama i značaju rudarstva na području Slovenije, kao i na širem prostoru ovog dela Evrope.

Iako je većina rudnika danas zatvorena, deo njihovog bogatstva, kao i deo njihove kulturne i tehničke baštine, može se upoznati u turističkim rudnicima, muzejima i na raznim izložbama, navodi se na stranici Prirodoslovnog muzeja Slovenije.

A Slovenci?

Najbogatiji od svih nas, uprkos tome što nemaju ništa od blaga ispod zemlje.

BiznisKurir//Telegraf Biznis