Među opštinama izvan Beograda i Vojvodine u kojima su zabeležene najveće neto plate u decembru prošle godine našla se i Kuršumlija sa 91.521 dinara. Porast plate u odnosu na novembar je 36,2 odsto i to je najveće povećanje plata koje je zabeležio Republički zavod za statistiku.
S obzirom na to da je reč o nerazvijenoj opštini, jednoj od 44 koje će u ovoj godini dobiti pomoć države kao podsticaj za razvoj, ovaj podatak privukao je veliku pažnju.
Finansijski analitičar Đorđe Ostojić, na prvu pomisao, porast neto zarada u jednoj opštini predstavlja dobru stvar:
- Međutim, ako znamo da se podaci o zaradama iskazuju kao proseci, moramo imati u vidu da porast zarada ne možemo uzimati zdravo za gotovo, već su nam za objašnjavanje uzroka nastanka skoka neto zarade u nerazvijenoj opštini kao što je Kuršumlija potrebni neki dopunski podaci i indikatori kojima Republički zavod za statistiku raspolaže, a koji se ne objavljuju javno.
Krenimo prvo od najočiglednijeg razloga, a to je da su u mesecu decembru zaista isplaćene veće zarade zaposlenima na teritoriji opštine Kuršumlija. Ovo je najčešće prouzrokovano isplatama bonusa, trinaestih plata, kao i raznih drugih stimulacija zaposlenima koje se uglavnom isplaćuju oko novogodišnjih i božićnih praznika.
Ovaj fenomen se može susresti širom Srbije, a to govore i sami statistički podaci, s obzirom na to da je decembarska neto zarada za Republiku Srbiju iznosila 95.093 dinara, što je za oko 9.000 dinara više od prosečne mesečne neto zarade za celu 2023. godinu (koja iznosi 86.007 dinara).
- S obzirom na to da u opštini Kuršumlija postoji kompanija koja zapošljava veliki broj ljudi, Planinka, u slučaju isplate bonusa u toj kompaniji može doći do značajnog skoka prosečne zarade za celu opštinu - pojašnjava naš sagovornik.
Međutim, kako dodaje, mogu postojati i drugi, manje očigledni razlozi koji mogu dovesti do povećanja prosečne zarade u jednoj opštini, pogotovo nerazvijenoj.
- Naime, ako uzmemo u obzir da su velike kompanije donosile odluku da svoje proizvodne pogone smeste u manje razvijenim opštinama, kao i da se u takvim pogonima često zapošljavaju osobe sa nižim kvalifikacijama, možemo doći do zaključka da iznenadni odlazak ovih kompanija iz nerazvijenih opština ostavlja veliki broj niže kvalifikovanih ljudi bez posla, ali i isključuje te osobe sa nižim primanjima iz kalkulacije prosečne zarade za tu opštinu. Kako bismo isključili ovaj slučaj, bilo bi dobro da pogledamo i broj osoba koji je ušao u kalkulaciju prosečne zarade po svakoj opštini, ali na žalost, ovim podacima ne raspolažemo - navodi Ostojić.
Kako dodaje, ako bismo posmatrali uopšteno, do visokog skoka u prosečnim zaradama stanovnika neke opštine najčešće dovodi otvaranje novih radnih mesta, međutim, to nisu radna mesta u proizvodnim pogonima kao što je to bio najčešće slučaj, već do otvaranja radnih mesta koja se tiču menadžmenta, visokih tehnologija ili IT-ja.
- Međutim, kao što smo i sami svedoci, strategija velikih kompanija je da se proizvodni pogoni lociraju u manje razvijenim opštinama, dok su kvalitetnija i plaćenija radna mesta najčešće locirana u centralama koje se najčešće nalaze u Beogradu ili Novom Sadu, što dovodi do velike regionalne nejednakosti u primanjima - kaže Đorđe Ostojić.
Još jedan pristup koji može dovesti do rasta prosečnih zarada u nekim opštinama, a pogotovo nerazvijenim, jeste razvoj i podrška preduzetništva, s obzirom na to da preduzetnici najčešće rade samostalno ili zapošljavaju ljude iz lokalnih zajednica.
- Međutim, ovo je dugoročniji pristup, s obzirom na to da je potrebno dosta preduzetnika kako bi statistika pokazala neku značajniju promenu, ali je po mom mišljenju ovo kvalitetniji pristup, jer preduzetnici gotovo nikada neće napustiti Srbiju. S druge strane, velike kompanije nisu toliko verne i gledaju svoj ekonomski interes, što ne bi trebalo da nas iznenađuje - zaključuje naš sagovornik.
kurir.rs/eKapija